KLADOVO
O KLADOVU
Po izlasku iz tesnaca, „tamo daleko“ gde Dunav svojom snagom formira svoj najoštriji i najveći meandar - Tamo gde je najuži. Tamo gde svojim šarmom podseća na more. Tamo gde je nesumnjivo najlepši. Bas tu krijemo dragulj ušuškan tik uz obalu, na talasima, u zagrljaju istorije i tradicije. Dragulj na Dunavu – Kladovo. Kladovo se nalazi na krajnjem istoku Srbije u Borskom okrugu i predstavlja administrativni, kulturni i ekonomski centar jednog većeg područja poznatog po imenu Ključ, nazvanog po velikom meandru koji reka Dunav formira po izlasku iz Đerdapske klisure, površine oko 63.000 hektara. Živopisan gradić na desnoj obali Dunava, u čijoj opštini prema poslednjem popisu živi oko 24.000 stanovnika, nalazi se samo 9 km nizvodno od najveće hidrotehničke građevine na Dunavu - hidroelektrane Đerdap. Na istoku i severoistoku Dunav predstavlja granicu, ne samo opštine već i Srbije sa Rumunijom,a Slatinska reka na jugu i jugozapadu, odnosno planina Miroč na severozapadu predstavlja granicu sa opštinama Negotin i Majdanpek. Razgranata hidrografska mreža sa Dunavom, ravničarsko-terasasti tereni pored obale Dunava i brdsko-planinski predeli, čija je najveća nadmorska visina oko 500m, čine glavne fizičko-geografske karakteristike opštine. Klima na ovim prostorima je kontinentalna, sa specifičnim elementima na koje utiče voda dunavskih akumulacija HE Đerdap 1 i 2, koja pruža najpovoljnije uslove za razvoj turizma, kao i prijatnu atmosferu za boravak brojnih posetilaca. Mnogobrojne prirodne retkosti i lepote ( Dunav i Nacionalni park ), kulturno i istorijsko nasleđe (ostaci Trajanovog mosta i Trajanova tabla, rimski kastrum Diana, tvrđava Fetislam i dr.) i stvorene vrednosti ( HE Đerdap ) , samo su deo aktraktivnosti turističkih vrednosti opštine Kladovo.
KLADOVO DANAS
Prirodni položaj grada i ubrzan privredni razvoj poslednjih decenija, doprineli su da se Kladovo, nekad mala varošica, savremeno urbano oblikuje i postane poznat turistički centar đerdapske regije. Poprilično udaljen od velikih gradskih centara, prosto vas „tera“ da zaboravite na dosadnu svakodnevnicu i užurban način života i navodi vas da se prepustite i uživate u brojnim blagodetima koje nudi ovo najlepše malo mesto. Gradić pun zelenila i okružen vodama, Kladovo ostavlja utisak primorskog grada.
U samom srcu grada, proteže se promenada Stare čaršije, glavno mesto gradskih zbivanja, sa brojnim restoranima, picerijama, klubovima, trgovinama i Turističkim info centrom, sa likovnom galerijom i suvenirnicom. Trgovačko-zanatski centar u Kladovu, poznat kao „čaršija“, nastao je u prvoj polovni 19. veka izmeštanjem trgovačkih radnji, mehana i drugih objekata sa lokacija u blizini Fetislama na slobodne površine naspram Dunava. Kako su mnogi objekti u „čaršiji“ zadržali građevinske i arhitektonske odlike vremena u kojima su nastali, ovaj deo grada je kao kulturno dobro stavljen pod zaštitu. To je mesto na kom možete probati najbolju riblju čorbu i degustirati prepoznatljiv kladovski brend kojim se čitav kraj ponosi, belo vino - Duša Dunava.
U blizini promenade nalazi se veliki gradski park sa dečijim gradom, šetalištem koje se dalje proteže oko gradskog jezera sa očaravajućim gejzirom. U neposrednoj blizini parka, između dva gradska jezera, dominira veličanstveni sportsko-rekreativni centar „Jezero“, savremeno opremljen i uređen za sve vrste velikih sportskih dešavanja. U centru Kladova uzdiže se pravoslavni duhovni hram, crkva Sv. Đorđa, sagrađena u 19.veku, a u njegovoj blizini nalazi se Arheološki muzej koji raspolaže zbirkom značajnih eksponata koji govore o prošlosti kladovskog kraja. Na ovom mestu počinje dunavsko šetalište, sa očaravajućim prizorima prirode i zelenila bukvalno na svakom koraku.
O kulturnim dešavanjima u gradu brine se Centar za kulturu u čijem sastavu je Dom omladine i Dom kulture sa Bibliotekom, galerijom i velikom salom za bioskopske projekcije, pozorišne i koncertne predstave, sa svim uslovima za organizaciju stručnih seminara, savetovanja i kongresnih skupova. Kilometar dugo šetalište na dunavskom keju, na koje se dalje nadovezuje gradska plaža, predstavlja omiljeno mesto meštana u letnjim mesecima. Kao alternativa letovanjima na morskoj obali, pruža gotovo identičan doživljaj. Neposredna blizina dva hotela i nekoliko ugostiteljskih objekata, kompletna opremljenost mobilijarom, tuševima i toaletom, čini ovaj sadržaj još komfornijim i atraktivnijim.
PRIRODNE ODLIKE
Opština Kladovo predstavlja pravu riznicu prirodne baštine i bogatstva. Kladovo vas uvodi u magičan svet nestvarne lepote i prirodnih retkosti. Đerdapski region je oduvek predstavljao prirodno strateško mesto od ogromnog značaja, o čemu svedoče brojni spomenici kulture iz naše istorijske prošlosti. Reka Dunav koja je milionima godina unazad samo presecala put kroz visoke i strpme litice Karpatskih planina, učinili su reku i okolinu gotovo neprohodnom. Moćne vodne snage, brzaci, vrtlozi u đerdapskom regionu, stvarali su brojne neprilike i neviđene brodolome. Danas, izgradnjom hidroenergetskog i plovidbenog giganta na Dunavu, reka je ukroćena ali je za posledicu prouzrokovala gubitak mnogih starih naselja, kulturnih i drugih znamenitosti koje su, zbog podizanja nivoa vode, zauvek ostali na dnu velike reke. Ali, ovaj oko 150 km dug tok reke još uvek prolazi kroz najspektakularniji predeo, čudesno razdvaja i spaja dve obale, menjajući svoju širinu pod veličanstvenim stenovitim liticama najlepše i najveće klisure u Evropi.
ĐERDAPSKA KLISURA I NACIONALNI PARK
Đerdapska klisura je najveća i najduža klisura u Evropi, dužine oko 100 km. Na dunavskom sektoru Đerdapske klisure javljaju se četiri sužena dela – klisure, koja su rastavljena odgovarajućim proširenjima – kotlinama. Klisure i kotline na Dunavu smenjuju se sledećim redom: Golubačka klisura, Ljupkovska kotlina, klisura Gospođin vir, Donjomilanovačka kotlina, klisure Veliki i Mali kazan, Oršavska kotlina i Sipska kotlina, poznata i pod nazivom Đerdap.
Na zapadnom delu opštine Kladovo, na površini od oko 64 hektara prostire se Nacionalni park Đerdap, najveći nacionalni park u zemlji, koji se odlikuje bogatim ekosistemom i specifičnom florom i faunom, reljefnim fenomenima i izuzetno vrednim spomenicima kulture od praistorije do današnjih dana. Nacionalni park Đerdap je područje sa najvećom i najstarijom vodenom probojnicom Evrope, mesto najvećeg prirodnjačkog i arheološkog muzeja u prirodi Evrope i područje sa najvećim biodiverzitetom unutar jednog ekosistema. Predstavlja jedno od najlepših geografskih područja Evrope, sa izuzetnim mogućnostima za bavljenje više vrsta turizma, od lova i ribolova (u skladu sa pravilima ponašanja u nacionalnom parku), do planinarenja, biciklizma, posmatranje ptica i dr.
Preko puta, na Rumunskoj strani nalazi se rezervat prirode Porţile de Fier. Dunav je na putu, ka Crnom moru, kroz Karpate probio Đerdapsku klisuru, koja formira deo granice između Srbije i Rumunije. Zbog svog veličanstvenog izgleda Rumuni je nazivaju „Parcul Natural Porţile de Fier“ tj. ’’Gvozdena vrata’’ (Iron gate), dok naziv Đerdap potinje od persijske reči ’’girdap’’ štou prevodu znači vir ili vrtlog.
KAZAN
Svakako najlepši i najuzbudljivji sektor na celom dunavskom plovnom putu klisure obuhvata 19 km dug predeo Kazana, mesto magičnih vidikovaca od čije lepote zastaje dah - Tamo gde je Dunav najuži (svega 140m), Tamo gde je najdublji (čak 90m). Pre izgradnje HE „Đerdap“, u dubokim virovima Kazana mrestile su se morune i jesetre koje su tu dolazile iz Crnog mora, čija se ikra koristila za proizvodnju čuvenog kladovskog kavijara, svetski poznatog delikatesa vrhunskog kvaliteta. Nakon izgradnje Đerdapskih elektrana, morune i jesetre su skoro potpuno iščezle jer im je bio prekinut put od Crnog mora do prirodnih mrestilišta u Đerdapskoj klisuri, te je čuveni kladovski brend prestao sa proizvodnjom.
U srcu Đerdapa, pod Malim Štrpcem u Kazanu nalazi se prirodno izletište Hajdučka vodenica. Lokalitet na kom su prilikom arheoloških istraživanja pronađene nekropole iz mezolita i gvozdenog doba, kao i ostaci utvrđenja iz kasnoantičkog perioda, svedoče o njegovoj naseljenosti sve do 15. veka. Danas je to mesto čestih okupljanja turista i meštana, a naročito ljubitelja sportskog ribolova i kampovanja.
BLEDERIJSKI VODOPAD
Blederijski vodopad je izuzetna prirodna atrakcija u blizini sela Reka, oko 15 km od Kladova. Reka Blederija izvire na 190 metara nadmorske visine i teče na jugoistok. Voda, koja se vertikalno, sa visine od oko 7 m, posle prelivanja preko bigrene prečage, obrušava u obliku vodene zavese u bigrenu kadu, veliki vir ili malo jezero, tirkizno je zelene boje. Sa strane velikog vodopada postoji još jedan mali, koji tokom leta, kada reka smanjuje svoj kapacitet vode, nestaje ali ga uvek ima s proleća, kada je reka bogata vodom i teče i do više stotina metara u sekundi. Iznad vodopada, na oko 2 km rastojanja sa desne strane, nalaze se izvori subtermalne vode sa temperaturom od 17c. Interesantan podatak za ovaj kraj je i to da je ovuda prolazila prečica rimskog puta iz Poreča, preko Miroča ka Dunavu i Ključu dok Trajan nije probio put kroz Kazane. Osim toga, u selu Reka postoji jedina vodenica u ovom kraju koja je još uvek u funkciji.
Put koji vodi do vodopada delom asfaltni, a delom makadamski i adekvatno je obeležen turističkom signalizacijom i tablama putokaza. Lokalitet je veoma atraktivan i omiljeno izletište lokalnog stanovnstva, kao i domacih i stranih turista.
OAZA PTICA
Lokalitet ribnjak Mala Vrbica, u ataru sela Mala Vrbica, od 2000. godine ima status IBA područja i predstavlja jedno od najznačajnijih i najbogatijih lokaliteta u ovom delu Srbije. IBA područje „Ribnjak Mala Vrbica“ zauzima 2.000 ha i predstavlja nizijsko područje stepskog karaktera. U neposrednoj blizini se nalaze Kladovo i reka Dunav, kao i zatalasana brda od lesa i peska sa veoma oskudnom vegetacijom. Očuvan je deo, nekada velikog močvarnog kompleksa dok je ostatak pretvoren u ribnjak. Usled izgradnje brane „Đerdap II“, izmedju obale reke i polavljenih dunavskih ada formirali su se prostrani ritovi.
Ovo vodeno stanište je od posebnog značaja za faunu ptica - za gnežđenje, seobu i zimovanje ptica na Dunavu, stajaćim vodama ribnjaka i Kostolskog blata. Dve vrste koje ovo područje čine značajnim su belobrka čigra i pčelarica. Do sada je zabeleženo 110 vrsta ptica, od čega je oko 60 gnezdarica. Lokalitet je dostupan posetiocima, a ova oblast je posebno pogodna za razvijanje turističkih kretanja koja podrazumevaju posmatranje ptica (bird watching).
ISTORIJA KLADOVA
Opština Kladovo je zbog svog geografskog položaja oduvek imala strateški i prometni značaj. O tome svedoče brojni spomenici kulture i bogato istorijsko nasleđe o najstarijim civilizacijama koje su na ovom prostoru ostavile svoje tragove. Arheološki ostaci iz prošlosti i otkriće najstarije praistorijske ostave Lepenskog vira iz doba neolita, pokazuju da je ova oblast još u praistoriji bila naseljena. Govori o usponu najstarijeg ljudskog staništa i razvijanje prvih naselja na obalama Dunava.
Put i obala Dunava je oduvek imala vojni, ekonomski i civilizacijski značaj. Na ovom prostoru razvijale su se i kasnije brojne civilizacije koje su se međusobno smenjivale, ostavljajući za sobom opipljive tragove. Armije velikih imperija, rimski carevi i srednjovekovni vladari kretali su se vodenim putevima reke i njegovim pribrežnim putanjama, ostavljajući za sobom trag svoje kulture, običaja i sjajna građevinska čuda i utvrđenja tog vremena.
OSTACI RIMSKE IMPERIJE
O velikom usponu antičkog vremena na prostoru današnje teritorije opštine Kladovo svedoči bogatstvo spomenika i ostaci rimske prošlosti u osvajačkim ratovima koje su Rimljani započeli krajem I veka.
TRAJANOVA TABLA
Tokom svojih pohoda na Dačane (prastanovnici teritorije današnje Rumunije), rimski car Trajan sagradio je 103. godine put (Via Traiana) kroz Đerdapsku klisuru pa sve do mesta gde je podigao most na Dunavu (Trajanov most). U čast velikim podvizima rimskog carstva na čelu sa carom Trajanom, u Đerdapskoj klisuri podignuta je ploča sa natpisom koju nose dva krilata genija, poznata kao Trajanova tabla. Trajanova tabla predstavlja svedočanstvo, simbol moći i slave imperatora Trajana. Na tabli je uklesan tekst na latinskom, koji u prevodu znači: „IMPERATOR CEZAR, BOŽANSKOG NERVE SIN, NERVA, TRAJAN AVGUST GERMANIK, VRHOVNI SVEŠTENIK, ZASTUPNIK NARODA PO ČETVRTI PUT, SAVLADAVŠI PLANINSKO I DUNAVSKO STENJE, SAGRADI OVAJ PUT.“
Od nekadašnjih šest, sačuvana su samo četiri reda natpisa, koji svedoče o Trajanovoj izgradnji puta pored Dunava. Nakon izgradnje HE „Đerdap“, rimski put je bio potopljen, te je odlučeno da Trajanova tabla bude isečena i podignuta za 50 m više od prvobitne lokacije. Danas je tabla vidljiva isključivo sa Dunava, tačnije plovila koja koriste dunavski vodeni put.
TRAJANOV MOST
Veličanstveni spomenik rimskog graditeljstva i arhitektonsko čudo tog vremena, Trajanov most, podignut je za samo dve godine (između 103. i 105. godine nove ere) i predstavlja graditeljski podvig čuvenog arhitekte Aplodora iz Damanska. Trajanov most je bio impozantne visine (oko 1.500 rimskih stopa ili 45 m), dužine sa portalima 1.133,90 m i povezivao je dve naspramne obale rimskih provincija Gornje Mezije (današnje Kladovo) i novoformirane Dakije (teritorija današnje Rumunije). Imperator Trajan je ubrzo nakon završetka gradnje mosta 105. godine forsirao svoje legije i prešao most i krenuo sa vojnim osvajanjem tadašnje Dakije. U funkciji njegove odbrane, istovremeno sa izgradnjom mosta, podignuti su pomoćni logori Pontes na desnoj i Dorbeta (Rumunija) na levoj obali Dunava.
Most je imao ukupno 32 stubova a na početku i kraju velikog mostovskog stuba bile su postavljene bronzane Trajanove statue. Sredinom prošlog veka pronađena je glava jedne od statua i predata na čuvanje u muzeju u Beogradu. Ostaci 16 stubova locirani su 1932. godine, a pola veka kasnije još 12 stubova, dok je 4 verovatno u međuvremenu odnela dunavska voda. Za vreme vladavine Trajanovog naslednika Hadrijana, most je porušen, veruje se zbog sprečavanja prodiranja varvarskih plemena iz istočne Evrope. Ostaci Trajanovog mosta nalaze se kod sela Kostol i najbolje je očuvan deo nosećeg suvozemnog stuba, visine 5 m i širine 3,5 m.
DIANA
Diana predstavlja vojno utvrđenje sa pristaništem, podignuto na platou visoke stenovite obale poznate pod nazivom Karataš kod sela Novi Sip, 2 km nizvodno od HE „Đerdap“. Izgradnja najranijeg zemljano-drvenog utvrđenja vezana je za dolazak prvih formacija na Dunavu početkom I veka. Kameno utvrđenje nastalo je u vreme građevinske aktivnosti imperatora Trajana. Tokom šest vekova na Diani je postojao značajan ekonomski centar sa lukom i pristaništem. Naziv Diana vodi poreklo po svetilištu posvećenom istoimenoj boginji lova,a mermerni reljef sa predstavom ove boginje izložen je u Muzeju Đerdapa. U unutrašnjosti utvrđenja, otkrivene su građevina sa apsidom, vojne barake i drugi objekti, a u centralnom delu ostaci principijuma sa portikom.
Oko utvrđenja pronađeni su ostaci značajnog civilnog naselja, koga ranovizantijski izvori pominju kao gradić Zanes. Na obali su otkriveni hramovi posvećeni bogu Neptunu, kao i hram sa kamenim žrtvenikom Jupiteru Dolihenu koje su izložene u arheološkom Muzeju Đerdapa.
TRANSDIJERNA
Transdijerna je utvrđenje u Tekiji koje je imalo važnu ulogu u Rimskim ratovima sa Dačanima (krajem I i početkom II veka). Sagrađena je 104. godine nove ere, sa dimenzijama kastela 100 m x 84 m. Arheološkim ispitivanjem, pronađeni su ostaci kastela, kao i dosta ličnih stvari vojnika i stanovnika (novac, dugmad, minđuše, oružje..) koje govore o tadašnjem visokom životnom standardu rimskih vojnika na granici i uvid u društveno-ekonomske prilike koje su vladale na granici Mezije.
EGETA
Egeta predstavlja ostatke rimskog utvrđenja u Brzoj Palanci, koji je zbog svog geografskog položaja uočen kao strateška tačka sa velikim vojnim značajem. Bilo je uporište sa tri vojna logora i civilnim naseljem. U jednom od kastela otkriveno je manje svetilište u kom su nađene četiri skulpture i glava Jupitera Dolihena (sa kraja II i početkom III veka). Egeta nije doživela sudbinu ostalih rimskih gradova, kada su varvari prešli preko Dunava, te su njena utvrđenja ostala i obnavljana su i posle propasti Rimskog carstva.
OSTACI TURSKE IMPERIJE - FETISLAM
Kažu da Đerdapska klisura počinje jednom (Golubačka tvrđava) a završava se drugom tvrđavom. Na samom ulazu u grad, na oko 300 m zapadno od centra Kladova, nalazi se veličanstvena srednjovekovna tvrđava Fetislam (u prevodu „Pobeda Islama“), koju su Turci podigli posle osvajanja ovih krajeva Srbije. Podignuta je na strategijski važnoj tački sa koje su Turci lako mogli da kontrolišu plovidbu na Dunavu. Fetislam se sastoji od Velike tvrđave i Malog grada unutar nje. Mali grad je bio artiljerijska baza koju su štitile kružne kule i izgrađen je 1524. godine u vreme vladavine Sulejmana Veličanstvenog. Današnji oblik Fetislam dobija početkom 19. veka u vreme pohoda Mahmuda II, čije su mermerne ploče, u slavu sultana, postavljene na kapijama koje vode u tvrđavu. Tvrđava je imala tri kapije, koje su ukrašene počasnim natpisima. U svojoj burnoj istoriji, tvrđava je često menjala vlasnike.
Fetislam je jedna od šest srpskih tvrđava (Beograd, Smederevo, Šabac, Užice, Soko i Kladovo), koja je 26. aprila 1867. godine predata Srbima na upravljanje, čime su Turci definitivno napustili ove prostore. Taj dan se u Kladovu obeležava kao Dan opštine. Danas je tvrđava kulturno-istorijski spomenik, omiljeno mesto za šetnju, rekreaciju i organizovanje raznih sportskih manifestacija i aktivnosti. U sastavu tvrđave nalazi se otvoreni amfiteatar i sportski centar sa kompleksom terena za male i velike sportove.
ADA KALE
Ada Kale predstavlja ostrvo utvrđenje i imalo je veliki strateški značaj na Đerdapu još u doba Rimljana. Nalazilo se svega par kilometara uzvodno od sadašnje brane HE „Đerdap I“ i bilo je dugo 1.750 m i 500 m široko. Tokom burne istorije, menjalo je svoje vlasnike, a poslednji stanovnici su bili većinom Turci. Muslimanski živalj je održavao svoje običaje i kulturu na ostrvu. Bavili su se manufaktornom proizvodnjom ratluka, ruža, preradom duvana, šibica, proizvoda od smokve i maslina. Izgradnjom HE „Đerdap I“ 1971. godine i potapanjem ostrva, Turci su preseljeni u svoju maticu a tvrđava je premeštena na rumunsko ostrvo Šimijan, nizvodno od ostataka Trajanovog mosta.
Za vreme Karađorđa, Ada Kale je bio važan administrativni centar na Dunavu. Ostrvo je u srpskoj istoriji ostalo zabeleženo kao mesto od posebnog značaja, jer su 1804. godine, za vreme Prvog srpskog ustanka bile uhvaćene i pogubljene četiri beogradske dahije.
BALON STANICE
Pre izgradnje brane, Kazan je nekada bio najdramatičniji prirodni predeo celog toka Dunava i najopasniji za plovidbu u starom rečnom režimu. Otežane uslove plovidbe, u to vreme, bile su regulisane specifičnim sistemom vođenja i kontrole rečnog saobraćaja u vidu signalnih stanica. Sistem od šest signalnih stanica na obe obale Dunava, služio je kao jedinstveni semafor na Dunavu, podignut ili spušten balon bio je znak kapetanima da slobodno prođu ili sačekaju mimoilaženje sa brodom iz suprotnog smera.
Danas su dve, takozvane „balon“ stanice sačuvane i imaju ulogu spomeničkog infrastrukturnog nasleđa, koja je pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture. U balon stanici „Pena“, nalazi se umetnički atelje lokalnog umetnika Radisava Trkulje, a nekadašnja balon stanica „Varnica“ bila je privremeno informativni centar regiona sa takozvanom turističkom recepcijom i pratećim ugostiteljskim objektom. Danas su oni van funkcije.
HIDROELEKTRANA DJERDAP
Od Trajana do današnjih dana, tačnije do 1964. godine, na obalama Dunava nisu preduzimani odvažniji i obimniji radovi od onih koje su tada započeli jugoslovenski i rumunski neimari. Hidroenergetski i plovidbeni sistem „Đerdap I“ sagrađen je u saradnji sa susednom Republikom Rumunijom i od 1972. godine proizvodi značajan deo električne energije za potrebe naše zemlje.
Najveća hidrotehnička građevina na Dunavu, ukupne dužine 1.278 m, potpuno je simetrična i projektovana tako da svaka zemlja (Srbija i Rumunija) raspolaže istim delovima glavnog objekta, koje održavaju i koriste shodno sporazumu i konvencijama o izgradnji i eksploataciji. Svaka strana raspolaže sa po jednom elektranom, brodskom prevodnicom i po sedam prelivnih polja od ukupno četrnaest, koliko ih ima u zajedničkoj prelivnoj brani. Simetralu objekta čini državna granica. Dve elektrane su međusobno povezane, tako da u slučaju potrebe, agregati elektrane na srpskoj strani mogu isporučiti električnu energiju u mrežu na rumunskoj strani i obrnuto.
HE „Đerdap I“ predstavlja monumentalnu građevinu, koja pored svoje osnovne uloge - proizvodnje električne energije, reguliše saobraćaj Dunavom sistemom prevodnica. Predstavlja granični prelaz i povezuje Republiku Srbiju sa Republikom Rumunijom.
Na turističkoj karti opštine Kladovo, ovaj hidroenergetski i plovidbeni gigant predstavlja izuzetnu i svojevrsnu atrakciju za turističke posete i obilaske.
Ukoliko već niste bili u prilici da posetite Kladovo, toplo Vas pozivamo da to učinite i uživate u ovom divnom prelepom gradu.